Taalfariaasje yn it Súd-Lauwerslân

Description

Het Zuid-Lauwersland is een gebied dat ligt in het noordoosten van de provincie Fryslân, ten zuiden van het Lauwersmeer, ten noorden van het Prinses Margrietkanaal, ten oosten van Kollum en ten westen van de provinciegrens Fryslân-Groningen. Het overgrote deel van het gebied is ontstaan door inpoldering van het zuidelijke deel van de brede monding van de rivier De Lauwers. Het Zuid-Lauwerslands is een contactvariëteit waarbij minstens drie taalvariëteiten betrokken zijn, namelijk het Nederlands, het Fries, het Nedersaksisch van het Groninger Westerkwartier. Een vierde speler is mogelijk het Stadsfries.
In ons verkennend onderzoek hebben we de in dorpen Kollum, Kollumerpomp, Warfstermolen, Munnekezijl, Burum, Gerkesklooster en Stroobos twee sprekers de Goeman-Taeldeman-van Reenen-vragenlijst laten voorlezen plus zeven extra zinnen in het Fries. Bij het analyseren van de opnamen hebben we gefocust op de volgende verschijnselen:
• woordvolgorde in de werkwoordsgroep;
• aan- of afwezigheid van het voorvoegsel ge- op het voltooid deelwoord;
• aanvulling van conjuncties met ’t;
• de uitspraak van de g aan het begin van het woord;
• de uitspraak van de n als nasalering van de voorgaande klinker;
• afwezigheid van de r voor s, l, d, t, n;
• aanwezigheid van sch of sk.
Voor elk van de verschijnselen hebben we per spreker bepaald het aantal keren dat Friese uitspraak gekozen werd, en dit uitgedrukt als een percentage. Vervolgens berekenden we per plaats gemiddelden over de verschijnselen en de twee sprekers.
Opvallend is dat het hoogste percentage Fries in Kollum is (74%), het dialect dat traditioneel als Stadsfries wordt bestempeld. Er lijken zich twee groepen af te tekenen, namelijk dorpen die meer Fries zijn in het (noord)westen en zuiden (>50%), en dorpen die meer Nederlands of Gronings zijn in het (noord)oosten (<50%). Drie dorpen uit de laatste groep en Kollumerland behoren volgens de kaart van Jo Daan (Daan & Blok 1969) tot het Kollumerlands, terwijl de andere dorpen op of vlakbij de grens met het Friese gebied liggen.
Als toekomstig onderzoek willen we als identificatie van het Zuid-Lauwerslands systematisch de talen rondom het Zuid-Lauwerslands erin betrekken: het Nederlands, het Fries van de Noordelijke Wouden, het Stadfries en het Westerkwartiers van Groningen. Ook willen we onderzoeken of er een systematisch taalkundig patroon zit in de mengvorm, bijvoorbeeld naamwoorden meer Gronings, werkwoorden meer Fries of Stadsfries.

Period	18 Nov 2021
Event title	11e Dei fan de Fryske Taalkunde 2021
Event type	Seminar
Location	Leeuwarden, NetherlandsShow on map
Degree of Recognition	International