Beleid vereist inzicht

Description

Fryske Akademy gaat onderzoek doen naar de oude zuivelschool in Bolsward. Intrigerend berichtje op de website van de regionale omroep compleet met een fraai plaatje uit de oude doos http://www.omropfryslan.nl/nijs/638719-fryske-akademy-docht-undersyk-nei-alde-suvelskoalle-boalsert  Twintig jaar geleden ging de zuivelschool op in de huidige Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) in het kader van het Heerenakkoord, ik weet er alles van want zat namens de zuivelschool in de medezeggenschapsraad van de nieuwe hogeschool in wording. In het verleden telde ongeveer elk dorp in Friesland een zuivelfabriek, voor het opleiden van de benodigde directeuren werd meer dan honderd jaar geleden de zuivelschool opgericht. In mijn tijd was het een scholengemeenschap voor hbo en mbo levensmiddelentechnologie. Een dergelijke opleiding kon je destijds maar op twee plaatsen volgen, Den Bosch en Bolsward. Vanwege de voorgeschiedenis en het exclusieve karakter had de school een beetje elitaire organisatiecultuur. Een schoolgebouw in de vorm van een kasteeltje omringd door een slotgracht, een beetje het idee van Nijenrode en de Koninklijke Militaire Academie. Een eigenzinnige organisatiecultuur heeft soms z’n voordelen, maar als de externe omstandigheden wijzigen kan die ook in je nadeel werken. De exclusiviteit verdween toen andere scholen ook levensmiddelentechnologie mochten geven, vanwege schaalvergroting in het hoger onderwijs ging de zuivelschool op in de Agrarische Hogeschool Friesland. Vervolgens de fusie met het Groningse Van Hall Instituut en een groot nieuw gebouw langs het riviertje de Potmarge in Leeuwarden.

Tegenover de hogeschool aan de andere kant van de Potmarge hebben we het prachtige gebouw van Wetsus en het is heel leuk en leerzaam die twee met elkaar te vergelijken. Veel mensen vragen mij wat ik met watertechnologie heb, niks het is een van de vakken die bij levensmiddelentechnologie wordt gegeven. De voedingsmiddelenindustrie werkt met veel (afval)water. In mijn tijd bij de zuivelschool waren er twee gebouwen in dezelfde straat, in eentje leerde studenten/leerlingen producten maken. Tegenwoordig is in dat gebouw een bierbrouwerij gevestigd waar ook een wisky genaamd Frysk Hynder wordt gestookt. Uit de organisatiekunde is bekend dat er een verband bestaat tussen de (werk)afstand van mensen en de mate van interactie. Naarmate mensen dichter bij elkaar werken, des te meer interactie. Die wetmatigheid kenden de mensen van Wetsus, hun gebouw is zo ontworpen dat de onderzoekers elkaar wel tegen het lijf moeten lopen en zodoende met elkaar in gesprek gaan. De medewerkers van de zuivelschool wilden bij de verhuizing van Bolsward naar Leeuwarden graag de gunstige wisselwerking tussen hbo en mbo in stand houden, een begrijpelijke wens die helaas slecht is uitgevoerd. Het zuivelonderwijs in Friesland stelt niet veel meer voor, sommige oorzaken zijn terug te voeren tot slechte beslissingen in het verleden omtrent de opzet en inrichting van het gebouw. Wetsus maakte wel gebruik van wetenschappelijke inzichten voor wat betreft het inrichten van de organisatie en het gebouw, HVHL deed dat destijds niet ondanks mijn aandringen. Wetsus is in tien jaar tijd van nul naar iets moois gegroeid, de hogeschool heeft in twintig jaar tijd geen centimeter vooruitgang geboekt.

Volgens de vier bestuurders die het Heerenakkoord sloten had dat welvaart en werkgelegenheid moeten opleveren, Leeuwarden is tal van culturele voorzieningen kwijtgeraakt en het agrarische onderwijs heeft weinig tot niets opgeleverd. Tel uit je winst(?)! Sindsdien gaan bij mij allerlei waarschuwingslampjes branden wanneer bestuurders en beleidsmakers gaan roepen dat dit of dat goed voor ons is. De hype van dit moment is circulaire economie, volgens de uitspreker van de Rede van Friesland 2016 de banenmotor van de toekomst. Ik ken geen initiatief van (semi-)overheidswege dat succesvol is gebleken. Wetsus is met watertechnologie succesvol omdat ze daar heel goed kijken naar wat wel of niet werkt, bovendien is het een initiatief van onderop. Effectief beleid vereist inzicht en dat heeft de provincie Friesland niet. Kan de Commissaris van de Koning Jorritsma ook nog even melden wat er van zijn oproep aan Friese ondernemers ruim een jaar geleden aangaande een koolstofarme economie terecht is gekomen?