De oudste kerken in het terpengebied van Friesland en Groningen verrezen meestal niet op de belangrijkste dorpsterp, maar een stukje verderop. Waarschijnlijk waren de vruchtbare terpakkers te kostbaar om op te offeren aan een kerkhof.
De vroegste Friese kerken werden niet centraal op de hoofdterpen gebouwd. Daar was de grond te kostbaar voor. Dit veronderstellen de Friese historici Hans Mol en Gilles de Langen in hun nieuwe studie naar de dorpsvorming op de oude kleiterpen. Ze wijden hieraan een hoofdstuk in het boek Van Wierhuizen tot Achlum, dat is uitgebracht ter ere van het honderdjarig bestaan van de Vereniging voor Terpenonderzoek.