Human enhancement

Fitter, gelukkiger, productiever. Wie wil het niet. En ook mooier, graag. Nog niet zo lang geleden was het volstrekt taboe. Mensen verbeteren, dat mag niet. Maar plastische chirurgie, stemmings- en prestatieverbeteraars en vruchtbaarheidsbehandelingen zijn razendsnel doorgedrongen in de samenleving. De ontwikkelingen hebben de discussie over mensverbetering links ingehaald

Ach, zeggen de voorstanders, de wens om te verbeteren is van alle tijden. En cosmetica, onderwijs of koffie maken ons toch ook mooier, slimmer en alerter? Bovendien, verbeteringen kunnen de gezondheidszorg flink geld besparen.

Maar zijn we dan straks nog wel solidair met zieken? Is er echt nog iets te kiezen als gezondheid en intelligentie een keuze zijn, of moet je wel meedoen? En wordt de gezondheidszorg niet veel te duur? Worden de risico’s niet uit het oog verloren?

De discussie dreigt vast te lopen in een patstelling tussen ‘voor’ en ‘tegen’. Het Rathenau Instituut doet een publieksonderzoek en we analyseren de dilemma's. We willen fundamentele, ethische en juridische aspecten bespreekbaar maken en concrete kwesties op de agenda zetten. Zo kunnen politiek en maatschappij nieuwe perspectieven op mensverbetering ontwikkelen.

Een van die nieuwe perspectieven op mensverbetering is inmiddels vorm gegeven in samenwerking met het Ministerie van Justitie en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). In een zogenoemde kenniskamer voor de politieke en ambtelijke top èn een conferentie voor beleids- en uitvoerende ambtenaren van beide ministeries ging het namelijk over mensverbetering voor een collectief doel.

Doorgaans draait het bij human enhancement over individuen die zelf kiezen om hun eigen uiterlijk of gedrag te verbeteren. Bij wat je kan noemen social enhancement gaat het om mensverbetering om gemeenschappelijke doelen als sociale gelijkheid, veiligheid of een hoge arbeidsproductiviteit te bereiken. Of zelfs om soldaten moediger of hooligans minder agressief te maken. In het laatste geval spreken we van moral enhancement.