Oorlog voor de Rechter

Mediabijdrages

• Titel	'Digitale studiezaal' moet orde scheppen in chaos rond oorlogsverdachten
  Mate van erkenning	Nationaal
  Media naam/outlet	Trouw (voorpagina)
  Mediatype	Gedrukte pers
  Land/Regio	Nederland
  Release datum	13/01/2025
  Beschrijving	Zet zo snel mogelijk dossiers van verdachten van collaboratie online met extra privacywaarborgen, vindt NIOD-directeur Martijn Eickhoff.
  Producent / auteur	Stefan Keukenkamp
  Personen	Martijn Eickhoff

• Titel	Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) weerspiegelt de chaos van het zoeken naar collaborateurs vlak na de bevrijding
  Mate van erkenning	Nationaal
  Media naam/outlet	OVT
  Mediatype	Radio
  Land/Regio	Nederland
  Release datum	12/01/2025
  Beschrijving	Het grootste oorlogsarchief van Nederland zou begin deze maand opengaan en digitaal doorzoekbaar worden, want het is tachtig jaar na de bevrijding en dan gaan normaal gesproken de archieven open. Iedereen zou dan thuis op de laptop vrijuit kunnen grasduinen in de dossiers van personen die na de oorlog beschuldigd werden van collaboratie met de Duitsers. Maar op 2 januari bleek dat op het laatste moment toch niet mogelijk. De namen van bijna een half miljoen mensen werden wél online gezet, maar hun dossiers niet. Het archief ging online op slot, omwille van de privacy- bescherming. Historicus Ewoud Kieft, onderzoeker en vaste bezoeker bij het Centraal Archief vertelt in OVT, het geschiedenisprogramma van de VPRO, dat het CABR het archief is van alle rechtszaken en tribunalen van mensen die verdacht werden van collaboratie met de Duitsers. Het archief was nooit bedoeld om het verleden te conserveren en ontstond in de chaos van de bevrijdingsweken. "Ongeveer een dag na de bevrijding gingen mensen op zoek naar NSB’ers, naar de mensen die gecollaboreerd hadden, die misschien wel familieleden hadden verraden." Kieft zegt dat de regering in Londen zich daar zorgen om maakte en het militair gezag waarschuwde. Toch was het niet te voorkomen, aldus Kieft. "De politie kon het onderzoek niet doen omdat ze zelf hadden samengewerkt met de bezetter en dus moest een andere instantie het onderzoek doen. Maar die was er niet. Vervolgens werd het gedaan door verzetsgroepen, soms door heel spontaan samengestelde groepen die arrestaties gingen plegen, en daar begint de chaos. En van al die chaos is dit archief een weerslag." Dat nu besloten is om alleen de namen digitaal te openbaren vindt Kieft een verkeerde keus. "Het is het slechtste van twee werelden." Het is namelijk niet duidelijk wat het betekent als een naam op de lijst voorkomt. Er zijn al voorbeelden van joodse Nederlanders die in de kampen zijn vermoord en die nu op de namenlijst staan. "En het is alleen te achterhalen waarom door naar Den Haag af te reizen en in het archief te gaan zoeken. En de wachttijd kan oplopen tot twee maanden. Een ontzettend schrijnende situatie", aldus Kieft.
  URL	https://www.nporadio1.nl/nieuws/geschiedenis/7060426c-ad27-4b10-99ea-0f0bac6fe564/het-centraal-archief-bijzondere-rechtspleging-cabr-weerspiegelt-de-chaos-van-het-zoeken-naar-collaborateurs-vlak-na-de-bevrijding
  Personen	Ewoud Kieft

• Titel	Wanneer je naam opduikt in het oorlogsarchief: 'Hij was totaal integer, dus vreemd dat hij op die lijst staat'
  Mate van erkenning	Nationaal
  Media naam/outlet	Nieuws & Co, NPO Radio 1
  Mediatype	Radio
  Land/Regio	Nederland
  Release datum	10/01/2025
  Beschrijving	Oorlogsinstituut NIOD vindt dat minister Bruins moet ingrijpen in de gang van zaken rond de namenlijst van Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Namen van mogelijke collaborateurs staan wel online, maar de dossiers niet. Ook namen van mensen die onterecht verdacht werden van collaboratie en Joden staan op de lijst, zonder context. Het Nederlands Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies wil dat de online namenlijst aangevuld wordt met de dossiers van de mensen die op de lijst staan. Zonder het achterliggende materiaal kunnen "suggestieve associaties" ontstaan over mensen die voorkomen in de namenlijst, zegt het instituut. Het geeft veel onrust zegt Martijn Eickhoff, directeur van het NIOD. "Er is een groep mensen, vaak met een oorlogsverleden, die hun naam zien staan, maar niet weten waarom. Ze kunnen niet bij de reden, daarom moeten de dossiers er ook bij." Mensen kunnen in het Nationaal Archief een afspraak maken om de bijbehorende dossiers te bekijken op locatie, maar de wachtlijst voor een afspraak in het archief is nu anderhalve maand. Het achterliggende materiaal kan schade aanbrengen aan de mensen die op de lijst staan en nog leven. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft gezegd dat de dossiers niet gepubliceerd mogen worden vanwege de gevoelige informatie die ze bevatten. Het NIOD pleit voor een veilige, digitale omgeving waar de dossiers ingezien kunnen worden, een soort "digitale studiezaal" noemt Eickhoff het. De situatie zoals die nu is, met alleen de namen online gepubliceerd, is "zorgwekkend en onwenselijk."
  URL	https://www.nporadio1.nl/nieuws/geschiedenis/d62d5964-8fea-46af-a301-7efe08d155fd/hij-was-totaal-integer-dus-gek-dat-hij-op-die-lijst-staat
  Personen	Martijn Eickhoff

• Titel	The cost of transparency: Nazi collaboration files spark painful Dutch reckoning with WWII past
  Mate van erkenning	Internationaal
  Media naam/outlet	Euronews
  Mediatype	Online journalistiek
  Release datum	10/01/2025
  Beschrijving	Eight decades after the defeat of the Nazis, a debate in the Netherlands asks how much of the largest Dutch war archive should be made available online.
  Producent / auteur	Rory Sullivan
  URL	https://www.euronews.com/2025/01/10/the-cost-of-transparency-nazi-collaboration-files-spark-painful-dutch-reckoning-with-wwii-
  Personen	Martijn Eickhoff

• Titel	Krtiek op namenljst CABR
  Mate van erkenning	Nationaal
  Media naam/outlet	NOS Journal
  Mediatype	Televisie
  Land/Regio	Nederland
  Release datum	10/01/2025
  Personen	Ewoud Kieft

• Titel	Nationaal Oorlogsarchief Open
  Mate van erkenning	Nationaal
  Media naam/outlet	NPO 2
  Mediatype	Televisie
  Land/Regio	Nederland
  Release datum	02/01/2025
  Beschrijving	In januari gaat het grootste en meest beladen oorlogsarchief voor een deel van het slot: het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging wordt dan digitaal doorzoekbaar voor nabestaanden van daders én slachtoffers. Eerder konden alleen nabestaanden van verdachten zoeken in de papieren dossiers: justitiestukken over 425.000 mensen die van samenwerking met de Duitse bezetter werden beschuldigd. De miljoenen documenten in het archief worden momenteel gedigitaliseerd en zijn op termijn ook online doorzoekbaar. Op de jaarlijkse Openbaarheidsdag maakt de NOS er een rechtstreeks programma over, gepresenteerd door Afke Boven. De uitzending komt vanuit het Nationaal Monument Oranjehotel in Scheveningen, waar in de oorlog onder anderen verzetsstrijders, Joden en communisten gevangen zaten. Na de oorlog zaten er juist de collaborateurs. Afke Boven praat er met gasten over allerlei aspecten van de openbaarmaking van het archief, dat voor velen relevant is, omdat die 425.000 verdachten nu zo’n vier miljoen nazaten hebben in Nederland. Een van de gasten in de uitzending is NIOD-medewerker Ewoud Kieft, over wat de archiefdocumenten vertellen en wat niet.
  URL	https://over.nos.nl/nieuws/opening-grootste-oorlogsarchief-van-nederland/
  Personen	Ewoud Kieft

• Titel	Netherlands to open archive on people accused of wartime Nazi collaboration
  Mate van erkenning	Internationaal
  Media naam/outlet	Newshour, BBC News World Service (on 14:00 m.)
  Mediatype	Radio
  Land/Regio	Verenigd Koninkrijk
  Release datum	02/01/2025
  URL	https://www.bbc.co.uk/sounds/play/w172zb99kgx028r
  Personen	Martijn Eickhoff

• Titel	Een oorlogsarchief vol verraad en geklik: Waarom het CABR zoveel losmaakt
  Mate van erkenning	Nationaal
  Media naam/outlet	Trouw
  Mediatype	Gedrukte pers
  Land/Regio	Nederland
  Release datum	28/12/2024
  Beschrijving	Emotioneel. Misleidend. Licht ontvlambaar. Zo wordt ’s lands grootste oorlogsarchief wel omschreven. Wat ligt er voor materiaal, dat er zoveel om de openbaarwording te doen is?
  Producent / auteur	Rianne Oosterom
  URL	https://www.trouw.nl/binnenland/een-oorlogsarchief-vol-verraad-en-geklik-waarom-het-cabr-zoveel-losmaakt~b3af5d92/
  Personen	Ewoud Kieft

• Titel	Collaboratie-archief nog niet openbaar vanwege privacybezwaren
  Mate van erkenning	Nationaal
  Media naam/outlet	NOS Met het Oog op Morgen
  Mediatype	Radio
  Land/Regio	Nederland
  Release datum	19/12/2024
  Beschrijving	Vanaf 2 januari 2025 zou een deel van het 'collaboratie-archief' van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging openbaar worden gemaakt, maar dat gaat nog niet door. Gisteravond was er een informatiebijeenkomst over in het Stadsarchief Amsterdam. Een van de sprekers daar was historicus Ewoud Kieft, hij vertelde in NOS Met het Oog op Morgen meer.
  URL	https://www.nporadio1.nl/fragmenten/nos-met-het-oog-op-morgen/9dc2e43e-db07-4d24-b54d-dba9e162de97/2024-12-19-collaboratie-archief-nog-niet-openbaar-vanwege-privacybezwaren
  Personen	Ewoud Kieft